Στις 12 Αυγούστου του 1822 ένας 53χρονος Βρετανός ευγενής θα βάλει τέλος στη ζωή του. Ο αυτόχειρας είχε διαγνωσθεί ως ψυχικά ασθενής και γι’ αυτό οι υπηρέτες του είχαν λάβει ρητές εντολές να μην τον αφήνουν μόνο του και να μην έχει πρόσβαση σε αιχμηρά αντικείμενα. Παρά την επιτήρηση μια στιγμή ήταν αρκετή για να αυτοτραυματιστεί θανάσιμα στην καρωτίδα με χαρτοκόπτη. Η υπόθεση, μετά από τόσα χρόνια, δεν θα είχε παρά ελάχιστο ενδιαφέρον αν εκείνος που προχώρησε στο απονενοημένο διάβημα δεν ήταν άλλος από τον Υποκόμη Κάσλρεϊ γνωστό και ως Λόρδο Κάσλρεϊ, δηλαδή τον εν ενεργεία Υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας.
Συχνά, και σωστά, λέγεται ότι οι μεγάλες δυνάμεις στην εξωτερική πολιτική εξυπηρετούν τα συμφέροντα τους και άρα τα πρόσωπα δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο. Παρόλο που αυτό εν πολλοίς ισχύει συμβαίνει αρκετά συχνά στην Ιστορία τα πρόσωπα να αφήνουν το αποτύπωμα τους επειδή έχουν μια διαφορετική οπτική ως προς τον τρόπο που εξυπηρετείται βέλτιστα το συμφέρον της χώρας τους. Ο Κάσλρεϊ είχε την ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής της Μεγάλης Βρετανίας από το 1812, δηλαδή από την εποχή που η αντιπαράθεση με τον Ναπολέοντα κυριαρχούσε στα ευρωπαϊκά πράγματα. Μετά την ήττα του Γάλλου στρατηγού στο Βατερλό το 1815 από κοινού με τον Μέττερνιχ σχεδίασαν και διηύθυναν την Ιερά Συμμαχία που έβλεπε κάθε επαναστατική κίνηση στην Γηραιά Ήπειρο ως απειλή.
Τον Κάσλρεϊ έμελλε να διαδεχθεί ο Κάνινγκ, ένας πολιτικός με πιο φιλελεύθερες ιδέες και γενικά φιλελληνικά αισθήματα. Τουλάχιστον αυτό δείχνουν τα ποιήματα που έγραφε για την Αρχαία Ελλάδα. Μεταξύ των δύο ανδρών υπήρχαν ανέκαθεν διαφορές. Μάλιστα μετά από μια διαφωνία τους το 1809 o Κάσλρεϊ κάλεσε τον Κάνινγκ σε μονομαχία κατά την οποία τραυματίστηκαν, αλλά επέζησαν, και οι δύο.
Διαδεχόμενος τον Κάσλρεϊ ο Κάνινγκ τον Αύγουστο του 1822 μετέβαλε ελαφρώς την πολιτική του Λονδίνου ως προς την Ελλάδα. Στο συνέδριο της Ιεράς Συμμαχίας που έλαβε χώρα στη Βερόνα λίγες βδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων ο Κάνινγκ έστειλε τον Γουέλινγκτον για να εκφράσει την σκέψη ότι πρέπει να αναγνωριστεί στους Έλληνες, που στο μεταξύ είχαν εδραιώσει τη θέση τους στην Πελοπόννησο, καθεστώς εμπολέμου. Αυτός ο σημαντικός διπλωματικός στόχος για τους Έλληνες ήρθε τελικά από το Λονδίνο τον Μάρτιο του 1823. Ο Κάνινγκ συνέχιζε να στηρίζει από την σκοπιά των βρετανικών συμφερόντων, την ελληνική υπόθεση μέχρι το θάνατο του τον Αύγουστο 1827. Δίχως άλλο η χρονική συγκυρία που ο Κάνινγκ ανέλαβε επικεφαλής στο Φόρεϊν Όφις ήταν καθοριστική. Συνακόλουθα το αν θα μπορούσε να υπάρχει σήμερα πλατεία Κάσλρεϊ στη θέση της πλατείας Κάνιγγος είναι ένα ερώτημα που ίσως ευτυχώς δεν μπορεί να απαντηθεί.
«Ο Θάνατος του Λόρδου Κάσλρεϊ», Σχέδιο του Τζωρτζ Κρούικσανκ (1822). Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιρλανδίας – Δουβλίνο.
Επιμέλεια
Δρ. Γιώργος Ρήγας, μέλος της Ερευνητικής Ομάδας «ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1821 - Δρόμοι Ελευθερίας».
Comments